Sunday, September 30, 2012

जागतिकीकरणाचा फायदा संपन्न राष्ट्रांनाच!


सर्व काही समष्टीसाठी

जागतिकीकरणाचा फायदा संपन्न राष्ट्रांनाच!
जागतिकीकरणाचा फायदा फक्त औद्योगिकदृष्ट्या संपन्न राष्ट्रांमधील १५ टक्के लोकांनाच झाला आहे. हे देश विकसनशील देशांना बाजारपेठा खुल्या करावयास लावीत आहेत, पण विकसनशील देशांची निर्यात वाढावी म्हणून त्यांना सवलती द्यावयास मात्र तयार नाहीत. जागतिकीकरण गरीब व विकसनशील देशांना फायद्याचे आहे, हे म्हणणे म्हणजे दिशाभूल करणेच होय.
आरोपींच्या पिंजर्‍यात आज यूपीए सरकारचे पंतप्रधान डॉ. मनमोहन सिंग आहेत. अमेरिकन धार्जिणे आण्विक ऊर्जा धोरण त्यांनी आपल्या आघाडी सरकारातील सहभागी राजकीय पक्षांच्या धुरिणांना न जुमानता जेव्हा राबविले होते तेव्हा त्यांच्या सरकारमधून डावे-उजवे साम्यवादी पक्ष बाहेर पडले. परवाच्या महागाई वाढविण्याच्या, घरगुती गॅसमध्ये कपात करण्याच्या तसेच एफडीआयचे धोरण स्वीकारण्याच्या कारणे जमदग्नीची मुलगी शोभावी अशा तृणमूलच्या अध्यक्षा ममता बॅनर्जी यांनी यूपीएच्या सरकारातील सहभाग काढून घेतला. केंद्रात जेव्हा अटलबिहारी वाजपेयी यांच्या नेतृत्वाखाली राष्ट्रीय मोर्चाचे सरकार होते त्या सरकारने नरसिंह रावांच्या सरकारने शिरोधार्य मानलेली नवी आर्थिक धोरणे कारण नसतानाही प्रमाण मानली. या राष्ट्रीय मोर्चातील सरकारमध्ये वित्तमंत्री असलेल्या अर्थमंत्र्यांनी म्हणजे यशवंत सिन्हांनी याच धोरणांचा पाठपुरावा केला. ही धोरणे ग्राह्य मानून वक्तव्य केले की, देश महासत्ता होण्याच्या दृष्टीने वाटचाल करत आहे. इतकेच नव्हे तर अमेरिकन दौर्‍यावर असलेल्या पंतप्रधान वाजपेयी यांनी त्यावेळी अमेरिकन कॉंग्रेस पक्षाच्या संसदीय सत्रात बोलताना म्हटले होते की, गेल्या दहा वर्षांत आमच्या देशाने ६.५ टक्के इतका विकास दर गाठल्यामुळे या स्पर्धेतील जगातील दहा देशांमध्ये आम्ही आघाडीवर आहोत. राष्ट्रीय मोर्चाच्या सरकारला अधिककाळ सत्ता भोगण्यास मिळाली असती तर या नव्या आर्थिक धोरणाचे दुष्परिणाम त्यांच्या नेत्यांना कळून आले असते. आज याच विकास दराचा अभिनिवेश घेऊन डॉ. मनमोहन सिंगांचे सरकार देशाला आर्थिक स्थैर्याच्या दिशेने जनतेच्या घरावरून नांगर फिरवत निघाले आहेत. याला काय म्हणावे? नव्या आर्थिक धोरणांनी आपल्या देशाच्या अर्थव्यवस्थेवर आणि शोषित, कष्टकरी बहुसंख्या असलेल्या जनतेवर अनिष्ट परिणाम करत सुटले आहे. हे अनिष्ट परिणाम नक्की काय आहेत हे जनतेला स्पष्ट कळणे आज आवश्यक आहे. जागतिकीकरण आणि आपला देश यांवरचा परिणाम स्पष्ट केल्याशिवाय जनतेला या धोरणाविरुद्ध आवाज उठवता येणार नाही. आपण जरा मागे जाऊ म्हणजे आपल्याला ११ सप्टेंबर १९९० साली अमेरिकेचे अध्यक्ष असलेल्या सीनियर जॉर्ज बुशने काय वक्तव्य केले हे पाहण्यासारखे आहे. त्यांनीच नव्या जागतिक अर्थव्यवस्थेची कल्पना मांडून विकसनशील देशांना संमोहित करू पाहिले होते. ‘आपण निश्‍चितपणे नव्या युगात प्रवेश करत आहोत, एक असे युग की, ज्यामध्ये भरपूर संधी आहेत व तितकेच धोकेही आहेत. आपण चिरस्थायी शांती मिळविली नाही, परंतु एकीकरणाच्या शक्ती पूर्वीपेक्षा जास्त ताकदवान झाल्या आहेत.’
सीनियर जॉर्जचे त्यावेळचे वक्तव्य याचा प्रत्यय आता आपणाला येतो आहे. त्यांच्या म्हणण्याप्रमाणे जगातील सर्वच देश ताकदवान व्हायला हवे होते, पण ते तसे झाले नाहीत.
भौतिकवाद आणि जागतिकीकरणामुळे परिवर्तनाच्या वेगात वाढ झाली हे खरे. तथापि जागतिकीकरणातून ज्या अपेक्षा निर्माण झाल्या होत्या त्या मात्र फोल ठरल्या आहेत. जीवन सोपे आणि मुक्त करण्यात जागतिकीकरणास यश मिळाले नाही आणि त्यातून आर्थिक विकासासाठी मजबूत व स्थिर पायाही निर्माण होऊ शकला नाही.
हिंदुस्थानवरील जागतिकीकरणाचे दुष्परिणाम डॉ. हुकूमचंद जैन आणि डॉ. कृष्णचंद्र माथूर यांनी ‘आधुनिक जगाचा इतिहासा’त या पुस्तकात नमूद केले आहेत. हे उद्धृत केल्याशिवाय राहवत नाही.
स्वाभिमानाला धक्का : जागतिकीकरणाने अनेक देशांचा आपल्या सामाजिक उद्दिष्टांसाठी काम करण्याच्या स्वातंत्र्याचा अधिकार हिरावून घेतला आहे. हिंदुस्थानात एकेकाळी समाजातील सर्वात पददलित व दुर्बल घटकांच्या विकासावर भर दिला जात होता. पण आज हिंदुस्थाननेही सबलांच्या अस्तित्वाचे तत्त्व स्वीकारले आहे.
गरिबीचे जागतिकीकरण : मुक्त बाजारपेठ, निर्यातप्रधान अर्थव्यवस्था, रचनात्मक सुधारणा यांसारखे मोठमोठे व आकर्षक शब्द जरी जागतिकीकरणाचे पुरस्कर्ते वापरत असले तरी प्रत्यक्षात असे दिसते की, विकासाचे जागतिकीकरण न होता फक्त गरिबीचे जागतिकीकरण होत आहे. भांडवल, तंत्रज्ञान, नैसर्गिक साधनसंपत्ती आणि दूरसंपर्क साधने यांच्या जोरावर जगावर अधिराज्य गाजविणे म्हणजे जागतिकीकरण, असा अर्थ काढला जात आहे.
गरीब लोक अधिक गरीब होत आहेत : मुक्त बाजारपेठेच्या संस्कृतीमुळे फक्त चैनीच्या वस्तूंच्या आयातीचा मार्ग मोकळा झाला आहे. या वस्तूंकडे फक्त श्रीमंत व उच्च मध्यमवर्गीय लोक आकर्षित होतात. या आयात धोरणामुळे देशांतर्गत स्वदेशी उद्योग भराभर बंद होत आहेत आणि बेकारी वाढत आहे. परकीय भांडवलाच्या मुक्त गुंतवणुकीमुळे आपल्या शेतीवरही परकीय देशांचे नियंत्रण येऊ शकेल. अद्यापपर्यंत या जागतिकीकरणाने गरिबी, बेकारी आर्थिक असमानता या गोष्टी वाढल्या आहेत. त्यामुळे व्यापार, उद्योगांमध्ये मंदी आली आहे.
बाजारपेठेपासून गरीब दूरच : बाजारपेठेवर सध्या प्रसिद्धीमाध्यमे व जाहिरातीचे वर्चस्व आहे. उत्पादनाचा पुरवठा वाढवून मागणी निर्माण करणे आपल्या आर्थिक धोरणात अपेक्षित असते. गुंतवणुकीचा मुक्त प्रवाह, मुक्त व्यापार आणि मुक्त स्पर्धा यांमुळे देशांतर्गत बाजारपेठेला धोका निर्माण झाला आहे. हिंदुस्थानने देशांतर्गत मागणीमध्ये वापर करून देशांतर्गत व्यापार अधिक बळकट केला नाही तर हिंदुस्थान कधीही महासत्ता होऊ शकणार नाही या गोष्टीकडे डोळेझाक करता येणार नाही. पण या मागणीत वाढ कशी करावी? नित्योपयोगी वस्तूंच्या किमतीच इतक्या वाढल्या आहेत की, गरीब आणि मध्यम वर्गातील लोकांना बचत करून आपल्या देशात तयार होणारी उत्पादने खरेदी करणे शक्य होत नाही.
चंगळवाद ही आपली संस्कृती नव्हे! : जागतिकीकरणामुळे केवळ आपल्या अर्थव्यवस्थेलाच हादरे बसलेले नसून त्याच्यामुळे समाजात एक असा वर्ग निर्माण झाला आहे की, ज्याच्या मूलभूत संकल्पना आणि धारणा या आपल्या संस्कृतीशी मिळत्या जुळत्या नाहीत आणि हा वर्ग त्याची सामाजिक जबाबदारीही पार पाडत नाही. चंगळवाद संस्कृतीमध्ये एखाद्या व्यक्तीने काय आणि किती मिळविले आहे यावरून त्यांची प्रतिष्ठा मोजली जाते आणि जसजसा हा वर्ग वाढत जातो तसतसा संपूर्ण समाज ढासळत जातो, समाजमूल्ये बदलतात आणि गरीब व कनिष्ठ मध्यमवर्गीयांमध्ये असंतोष वाढीस लागतो.

 
- नामदेव ढसाळ

Feathered freeloaders at ant parade

BARRO COLORADO ISLAND,
Panama—Here in the dour understory
of the Panamanian rain forest,
the best way to find the elusive
and evolutionarily revealing
spotted antbird is to stare at your
boots because sooner or later you
will finally step into a swarm of
army ants boiling out across the
forest floor.
At that point you should step
right back out of the swarm and
start looking for the characteristic
flitting and hopping of the thrushsize
antbird, listening for its vibrato
“peee-ti peee-it” call. Because
wherever there are army ants out
on a hunting raid, peckish antbirds
are almost sure to follow.
The birds are not foolish
enough to try to eat them: Army
ants are fiercely mandibled and
militantly cohesive. Instead, they
hope to skim off a percentage of
the ants’ labour, by snatching up
any grasshoppers, beetles, spiders
or small lizards that may jump to
the side in a frantic attempt to
elude the oncoming avalanche of
predatory ants.
It’s a gleeful reversal of the
conventional notion of parasites
as little, ticky things that plague
large, poorly dressed hosts. Here
the big vertebrates are the parasites,
freeloading off insects a
fraction of their size.
And the parasitic strategy is
so irresistible that according to
recent research in the journal
Ecology, the spotted antbirds on
Barro Colorado Island just may
be taking it professional. Janeene
M. Touchton a researcher
associated with the Smithsonian
Tropical Research Institute and
Princeton, and the principal author
of the report, is now trying
to identify the personality traits
that may facilitate a spotted
antbird’s leap from amateur to
polished parasite.
The antbird story also demonstrates
the vividly baklavaian nature
of parasitism in a tropical
rain forest. Researchers have
identified three species of butterfly
that specialise in following
antbirds. The butterflies feed on
bird droppings, and these butterflies
know where their suppliers
are likely to be found.
“I always end my talks by
showing a slide of this complex,
quadruple-tiered relationship,”
said Joseph Tobias of the University
of Oxford, who studies
antbird song and has worked
with Touchton. “You have the
ants themselves, followed by a
gaggle of antbirds, and behind
the antbirds are the butterflies,
and behind them are a couple of
bird watchers.”
Antbirds belong to an old and
almost purely tropical avian family
of some 200 species, only a
fraction of which have anything
to do with ants. The new research
looked at three swarmstalking
species that live in the
same region of Panama: the spotted
antbird, the slightly larger bicoloured
antbird and the even
larger ocellated antbird.
In the new work, the researchers
compared the standard
three-part scrimmaging of
antbirds seen on the Panamanian
mainland with the situation on
Barro Colorado Island, where the
ocellated antbird recently went
extinct. They expected that the
bicoloured antbirds on the island
would be the biggest beneficiaries
of the loss of competition.
Instead, it seems that the
spotted antbirds are the ones
making the most of the newly
opened niche. For one thing,
while the island’s population of
bicoloureds has stagnated, the
number of spotted antbirds is on
the rise. In tricky field experiments
just now under way,
Touchton is using checkered flags
to determine whether antbirds
that score low in neophobia—
fear of the new—are the ones
most likely to roam. As she explained,
if ants are always on the
move, their true moochers must
follow. Home, for them, must be
where the swarm is.

Following sharks into the deep

Cape Cod may
have spotted several sharks this
summer, but when Chris Fischer
and his crew went looking for the
great whites here this month,
there were none.
For days, crew members scanned
the sea from their converted
crabbing vessel, the Ocearch, anchored
in the waters three miles
off the Cape. Then, nine days later,
a giant shark that would become
known as Genie reared her her fin,
and burst into oceanographic history.
Hooked in the corner of her
mouth, she became what Fischer
said was the first great white—all
2,292 pounds of her—to be captured
live off Cape Cod, the home
waters of Jaws.
The Ocearch crew held her for
15 minutes in a cradle off the side
of the boat. A team of scientists attached
a GPS tag to her dorsal fin
and took blood and tissue samples
before releasing her back into the
deep. Now the researchers, and
anyone with an Internet connection,
can follow her movements in
real time online on the “shark
tracker” on ocearch.org.
Catching sharks is something
that Fischer, the founding chairman
of Ocearch, a nonprofit organisation
that facilitates research
on oceans and fish, and his crew
have done scores of times. The
purpose of their mission, said Fischer,
44, is to crack the code of
these fascinating animals. He and
the scientists travelling with him
hope to understand their migratory
patterns and breeding habits.
For some environmentalists,
the mission is not so benign, or
even necessary. They see the live
capture of sharks as more invasive
than other methods of tagging.
Fischer chafes at the criticism;
that one reason for inviting the
media was to open the process to
the public. For example, he said,
tags implanted on sharks through
harpooning are less reliable than
those attached to the fin because
they can fall off after six months.
By contrast, he said, when sharks
are captured, the GPS tags can be
attached securely with a drill.
Dr. Greg Skomal, a shark expert
working for the state of Massachusetts,
was on the Cape Cod
expedition. He has tagged sharks
through harpooning, but this was
the first time he had his hands on a
live one. “Any time you capture a
fish by any methodology, you’re
going to expose it to some level of
stress. But we try to minimise
that”, he said.
But through an instrument
called an accelerometer he could
follow their behaviour after they
were released and see if they were
lying on the ocean bottom, how
fast they were swimming and the
beats of their tails. This was the
first time accelerometers have
been attached to sharks.
Genie is now pinging her location
to satellites and creating a
Hansel-and-Gretel-like online trail
of where she has traveled since
she was tagged.

Cats’s stripes and spot tracked

THE gene that produces the striking dark stripes on
tabby cats is also responsible for the spots on cheetahs,
a new study reports. And a mutation of this
same gene causes the stripes in cats and spots on
cheetahs to become blotchy.
“Nobody had any idea what the genes were
that were involved in these things,” said Stephen
O’Brien, a geneticist now at St. Petersburg University
in Russia and one of the researchers who led
the study. “When the feline genome became available,
we began to look for them.”
O’Brien and his colleagues published their discovery
of the gene, known as Taqpep, in the current
issue of the journal Science. Cheetahs that have the
Taqpep mutation belong to a rare breed found in
South Africa. Tabbies with the mutation are more
often found in Europe, O’Brien said.
The researchers used DNA samples and tissue
samples from feral cats in Northern California,
along with small skin biopsies and blood samples
from captive and wild South African and Namibian
cheetahs. The scientists also discovered a second
gene, Edn3, that controls hair colour in the cats’
coat patterns.
There is more work to be done in looking at
other genes, and at other cats both domestic and
wild, O’Brien said.




Popular Posts

Total Pageviews

Categories

Blog Archive