राईचे रोपटे हे वनौषधीच्या जातीचे असते ।

राईचे रोपटे हे वनौषधीच्या जातीचे असते  ।
राईचे रोपटे हे २ ते ४ फुट लांब व हिरवेगार (कोवळे) असते  ।
करवतीसारखे दाते असलेले पाने फांदीला लागलेली तसेच तेलकट असतात  ।
फुलांना ४-४ दलपत्र असतात व ती लहान तसेच पिवळी असतात  ।
फळ दाण्याच्या स्वरुपात जेव्हा असतात तेव्हा, त्यातून १०-१५ बीया निघतात  ।
बीया लहान तसेच गोल असतात, जे आपल्या रंगाच्या आधारे ओळखले जातात  ।
लाल आणि पिवळी, प्रामुख्याने दोन प्रकारचीच मोहरी मिळते  । 
संस्कृत-मस्टड गॅस, रुचिहीन, स्नेह, सिद्धार्थ
हिंदी- सरसों; पंजाबी- सरैयां; बंगाली- सरिषा; गुजराती- सरसव; मराठी- शिरसी; इंग्रजी- सिनापिस आल्बा 
लेटिन- ब्रासिका केंपेसट्रिस कुल- क्रुसीफेरी 
लाल मोहरीच्या बीयांपासून मिळणारे तेल, बाजारात मोहरीचे तेल तसेच पिवळ्या मोहरींपासून आणि त्याच्यातून काढलेल्या तेलाला कोलगजा ऑईल म्हणतात  ।
मोहरीच्या बीया शाबूदाण्यासारख्या गोल तसेच मोहरीपासून मोठ्या असतात  ।
लाल मोहरीचे दाणे काही काळपटपणा करडा रंग तसेच स्पर्श करण्यास गुळगुळीत किंवा रखरखीत असतात  ।
पिवळ्या किंवा सफेद मोहरीच्या बियासुद्धा अशाचप्रकारच्या असतात  ।
मोहरीच्या कोवळ्या झाडाचे खोड पालेभाजीच्या रुपात खाल्ले जाते  ।
मोहरी संपूर्ण भारतात आढळणारे रोप आहे  ।
मोहरीचे पाने, बिया तसेच तेल हे उपयोगी(महत्तवाचे) अंग आहेत  ।
आयुर्वेदानुसार मोहरी तेलकट असून, कोरडा, कडू व तिखट, कफवातनाशक, पित्तवर्धक, वेदना(त्रास) दूर करणारे , गर्भाशय व हृदय ह्यांना उत्तेजना देणारे पोटातील कृमि व कुष्ठनाशक असते  ।
मोहरी खाजनाशक व उपयोगी (सेक्स शक्ति वाढविणारे) असते  ।
लालच्या ऐवजी सफेद मोहरी उत्तम मानली जाते  ।
१०० ग्रॅम मोहरीमध्ये ३५ ते ४८ टक्के स्थिर तेल, ०  ।२७ टक्के अस्थिर तेल, २० टक्के प्रथिने आणि एरुसिक अॅसिड असते  ।
पाल्याभाज्या तसेच मक्क्याच्या भाकरीचे सेवन करणार्यांकचे शरीर बळकट असते  ।
हो, कमकुवत पचन शक्तीवाल्यांनी ह्याचे सेवन करु नये  ।
मोहरीच्या तेलात थोडेशे मीठ मिसळून दात घासल्यास ते मोत्यासारखे चमकदार होतात  ।
ह्या प्रयोगाला रोज केल्याने दात खराब होत नाही  ।
डोक्यात राईचे तेल लावून चंपी केल्याने डोकेदुखी थांबते  । आणि चांगली झोप येते  ।
कापूर मिश्रित तेल केसांमध्ये लावल्याने केस अवेळी सफेद होत नाहीत तसेच घनदाट राहतात  ।
कानामध्ये एक-दोन थेंब टाकल्यावर तो (कीडा) फुगून बाहेर येईल  ।
जो व्यक्ति ४-६ दिवसात एकवेळा आपल्या दोन्हीं कानांमध्ये १ किंवा २ थेंब राईचे तेल टाकतात, त्यांची ऐकण्याची शक्ती तीक्ष्ण असते  ।
जो व्यक्ति रोज आपल्या डोक्यात कापूर मिश्रित राईचे तेल लावतात, त्यांचे केस मजबूत असतात  ।
संपूर्ण शरीराची राईच्या तेलाने अंगमर्दन करुन थंड पाण्याने आंघोळ केली पाहिजे  ।
अंगमर्दनाने शरीरात स्फूर्तिचा संचार होतो  ।
वास्तूच्या दृष्टिने राईला घराच्या हद्दीत उगवू/लावू शकतो  ।
जवळजवळ प्रत्येक तांत्रिक क्रियेमध्ये राईचा वापर होतो  ।
राईच्या बीयांना कोणत्याही सापाचे विष उतरवणार्यास मंत्रांनी अभिमंत्रित केल्यानंतर श्वेत कुष्ठरोग जर आपल्या अंग प्रत्यंगावर फिरवले तर, त्या कुष्ठरोगाचा प्रसार थांबतो  ।
राईच्या तेलाचा अभूतपूर्व प्रयोग - जर एक चौड्या तोंडाचे पात्र घेऊन पूर्ण पाण्याने भरुन रात्री शवागार मध्ये ठेवले  ।
त्या तेलामध्ये ४-५ थेंब राईचे तेल टाकले तर डास जवळ येत नाहीत  ।
हा डास पळवण्याचा प्रयोग आहे  ।
मागील दिवसात एक राष्ट्रीय स्तराच्या वर्तमानपत्रामध्ये मानसिक समस्यांना घेऊन एक आश्चर्यचकित बातमी प्रकाशित झाली होती  ।
बातमीनुसार, देशाची जवळजवळ एक चतुर्थांश लोकसंख्या आपल्या आयुष्यात कुठल्या न कुठल्याप्रकारे गंभीर मानसिक समस्यांनी पीडीत होतात  ।
ही गोष्ट  जरी पूर्णपणे खरी नसली तरी, परंतु हिला अतिशयोक्ती मानणे सुद्धा उचित नाही  ।
विलासी-जीवनाच्या शोधामध्ये मानव जरी भरभरुन प्रगती करत असला, परंतु ह्याच्यामुळे त्याच्या मन-मस्तिष्कला भरपूर नुकसान उचलावे लागत आहे  ।
जवान-वृद्ध, मुले, सर्वजण मानसिक तणावाला सामोरे जात आहेत आणि अनेकप्रकारच्या मनोरोगांच्या जाळ्यात अडकत आहेत  ।
जरी हे सगळे लोक मानसरोगोपचार किंवा मनोवैज्ञानिकांचा सल्ला घेत नसले  । 
पण आधीचा बनिस्पत आज मानसरोगोपचार किंवा मनोवैज्ञानिकांच्या जवळ येणार्या् रुग्णांची संख्या पुष्कळ वाढली आहे  ।
मनोवैज्ञानिकांचा सल्ला निर्विवाद सिद्ध होत आहेत आणि समस्यांच्या लक्षणांना दाबण्याचे काम करणारी आधुनिक औषधे फायद्याच्या ऐवजी नुकसान जास्त पोहचविले जात आहे  ।
आधूनिक वैद्यकिय विज्ञानाच्या बहुकरोड़ी जाहिरातीच्या जोरात बरेच कमी लोक ह्या सत्याचा स्वीकार करतील प्राचीन भारतीय चिकित्सा विज्ञान म्हणजे आयुर्वेदामध्ये सर्वसाधारण मानसिक समस्यांचा व गंभीर मनोरोगांच्या उपचाराच्या परिणामकारक पद्धती अस्तित्वात आहेत  ।
आयुर्वेदाच्या ग्रंथामध्ये मनोरोगांचे निदान , विश्लेषण व उपचाराबद्दल सविस्तर सांगितले गेले आहे  ।
चरक संहिता’ च्या 'सूत्रस्थाना’ चे महर्षि चरक ३ प्रकारचे रोग सांगतात - १  । निज २  । अभ्यागत ३  । मानस 
निज रोग तो आहे जो त्रिदोष (वात , पित्त , कफ)  च्या असंतुलनामुळे उत्पन्न होतो  ।
अभ्यागत रोग तो आहे, जो भूत (सूक्ष्म जंतू) , अशुद्ध हवा इत्यादीपासून उत्पन्न होतात आणि मानसरोग म्हणजे मनोरोग तो आहे, जो इच्छा आणि द्वेषापासून उत्पन्न होतो  ।
जसे की आपण सगळेच जाणतो, आयुर्वेद मात्र उपचाराचा कोणताही प्रकार नसून जीवनाचे विज्ञान आहे  ।
आयुर्वेदामध्ये आजाराच्या लक्षणांचे नाही तर त्याच्या मूळ कारणाचा उपचार करुन शरीराला पूर्ण तर्हेाने स्वस्थ बनवले जाते  ।
पूर्ण स्वास्थ्याचा अर्थ शरीराबरोबर मन म्हणजे मस्तिष्क आणि आत्म्याच्या स्वास्थ्याशी आहे  ।
मेंदू व आत्म्यामधील जर एखाद्याचे आरोग्यदेखील ठीक नसेल तर दूसर्याीचे आरोग्यादेखील बिघडेल हे निश्चित आहे  ।  
अस्वस्थ शरीरात स्वस्थ मनाचा वास असू शकत नाही  ।
मनुष्याचे तीन गुण - सात्विक, राजसिक व तामसिक, त्रिदोषाच्या संतुलनाच्या आधारावरच हे गुण निर्धारित होतात आणि त्याच्यावर संपूर्ण मानसिक स्वास्थ्य अवलंबून असते  ।
मनुष्याची प्रवृत्ति, त्याच्या आकलन व निर्णय क्षमता, त्याच्या चरित्र्याची विविधता, इथ पर्यंत की त्याचे पूर्ण व्यक्तित्वसुद्धा ह्याच तीन सात्विक, राजसिक व तामसिक गुणांवर अवलंबून असतात  ।
जर एखाद्या मनुष्याच्या आहार व जीवनशैलीशी त्याच्या राजसिक व तामसिक गुणांमध्ये वृद्धि होते, तर तो मनोरोगांनी वेढला जाऊ शकतो  ।
काही माहितीतज्ञ्यांच्या अनुसार, मस्तिष्काची पूर्ण कार्यप्रणाली इच्छा, अहंकार आणि बुद्धि ह्याच तीन गुणांवर अवलंबून असतात  ।
मेंदुवर इच्छाचे नियंत्रण असते आणि इच्छा अहंकाराच्या सांगण्यानुसार कार्य करते  ।
ह्यामध्ये बुद्धि सगळ्यात महत्त्वपूर्ण आहे, जे मेंदुला निर्णय घेण्यास मदत करते  ।
बुद्धिवर इच्छा किंवा अहंकाराचा प्रभाव वाढल्याने मानसिक संतुलन बिघडते, मानसिक आवेश आणि तणावाला उत्तेजना मिळते, फळस्वरूप मनोरोग उत्पन्न होतात  ।
’चरक संहिता’च्या नुसार, "मानसिक रोगांच्या अवस्थामध्ये, मनाचे आठ मूलभूत मनोवैज्ञानिक कारक - मन, बुद्धि, स्मृति, अनुभूति, भक्ति, शील, चेष्टा (गतिविधि) आणि व्यवहार ह्यांवर नकारात्मक प्रभाव पडतो  ।
ह्या कारणामुळे व्यक्ती सामाजिक जीवनाच्या योग्य राहत नाही  ।
"शरीर, खासकरुन मस्तिष्कच्या ऊतींमध्ये ओजसच्या कमीने मेंदुची तणावाशी लढण्याची क्षमता प्रभावित होते, ज्यामुळे व्यक्ती हळू-हळू मनोरोगांचा शिकार होऊन जातात  ।
हेच कारण आहे की पोषक तत्वांच्या सेवनाबरोबरच उत्कृष्ट पाचन-क्षमताला आयुर्वेदाला खूप महत्त्व दिले गेले आहे  ।
प्रसिद्ध योग व अध्यात्म गुरु दीपक चोपडा ओजसच्या बरोबर 'उत्साही आणि श्वासोच्छावासालासुद्धा’  मानसिक आरोग्यासाठी अत्यंत आवश्यक मानतात  ।
डॉ  । चोपडाच्या अनुकूल, "श्वासोच्छावास ती सूक्ष्म ऊर्जा आहे जी मेंदु आणि शरीराचे योग्यरितीने काम करत राहण्यासाठी आवश्यक आहे  ।"
उत्साह ती आंतरिक शारीरिक ऊर्जा आहे जी आपल्या बोध क्षमतेला वाढवून आपल्याला योग्य निर्णय घेण्यास सहाय्यक असते  । 
ह्यांच्या असंतुलनामुळेसुद्धा मनोरोगांचे शिकार होण्याचा धोका सर्वाधिक असतो  ।
एखाद्या व्यक्तीचा आपल्या आजूबाजूच्या वातावरणाशी योग्य समतोलपणा न ठेवणे, हेदेखील मानिसकि आजाराचे एक प्रमुख कारण आहे  ।
ह्या असंतुलनामुळे सर्वसाधारण ज्या मानसिक अव्यवस्था पाहायला मिळते, त्यामध्ये अति कामवासना, क्रोध, लोभ, मोह, द्वेष, मद, शोक, चिंता, भावना, भय, हर्ष इत्यादि प्रमुख आहेत  ।
वरील मानसिक अवस्था ही सतत त्याच अवस्थेत राहिली तर ते विकृत मनःस्थिती (सायकोसिस),  अपस्मार (फफरे) ,  उन्माद , आंबसेसन , भ्रम , मद , बेशुद्धी , अती मद्यपान , इत्यादी गंभीर मानसिक आजारांना जन्म देतात  ।
ज्याप्रमाणे मस्तिष्काचे कार्ये व संरचनेबद्दल मानसशास्त्रज्ञ व चिकित्सक हे साधारणपणे अंधारात आहेत त्याप्रमाणे मानसिक आजार, होण्याची सर्व कारणांची आत्तापर्यंत माहिती झालेली नाही  ।
डॉ  । दीपक चोपडा म्हणतात, " आपल्या मानसिक स्वास्थ्याचा सगळ्यात जास्त प्रभाव आपल्या शरीरावर पाहायला मिळतो  ।" 
अशाचप्रकारे शारीरिक स्वास्थ्याचा प्रभाव-दुष्प्रभाव मस्तिष्कावर पाहायला मिळतो  ।
अशामध्ये आजारांपासून वाचण्यासाठी आवश्यक आहे की आपण शरीराचे मन-मस्तिष्काशी समतोल राखणे शिकले पाहिजे  ।
मागील दिवसात माझे एक उच्च शिक्षित ओळखीचे सल्ल्यासाठी माझ्याकडे आले  ।
त्यांच्या कौटुंबिक डॉक्टरांनी त्यांच्या रोगाच्या लक्षणांना जाणल्यानंतर व सोनोग्राफी तपशीलाच्या आधारावर सांगितले की त्यांना अंतर्गल आहे आणि शस्त्रक्रिया हाच त्याचा एकमात्र उपचार आहे  ।
अंतर्गलबद्दल कमी-जास्त त्यांनीसुद्धा ऐकले होते  ।
त्याच्यानुसार, ही कोणतीही गंभीर समस्या नाही आणि डॉक्टर तर केवळ बिल वाढवण्यासाठी शस्त्रक्रियेचा सल्ला देतात तसेच शस्त्रक्रियेनंतरसुद्धा त्याचा दुसर्यांयदा वाढण्याचा धोका असतो इत्यदी इत्यादी  ।
चिकित्सा क्षेत्रामध्ये आलेल्या व्यावसायिकतेला पाहून त्यांना अशाप्रकारचा संशय येणे सहाजिकच होते  ।
अंतर्गलला घेऊन त्यांच्या डॉक्टरांनी जी माहिती दिली होती, ती सत्य होती  ।
शस्त्रक्रियाच ह्या रोगाचे एकमात्र उपचार आहे आणि ह्यात जितका उशिर केला जाईल त्रास तेवढाच वाढत जातो  ।
माझ्या मार्गदर्शनानंतर त्वरीत भेटणे किंवा ह्या संदर्भात लवकरच कोणताही निर्णय घेण्याचे बोलून ते निघून गेले  ।
नंतर आपल्या डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार त्यांनी शस्त्रक्रिया केली आहे किंवा ते तिसर्याि व चौथ्या विचार घेण्याच्या चक्करमध्ये पडले आहेत, ह्याची मला माहिती नाही  ।
उल्लेखनीय आहे की आपल्या देशात एकूण लोकसंख्येच्या जवळजवळ दहा टक्के भाग आपल्या आयुष्यात अंतर्गलचे शिकार अवश्य होतात  ।
अंतर्गल रोगाप्रमाणे रुग्णाच्या कोणत्याही अंग विशेषमध्ये वंशपरंपरागत किंवा कोणत्याही इतर अन्य कारणाने ऊती निर्माण झाल्याने एक पिशवीदार संरचना निर्माण होते  ।
तसे तर अंतर्गल शरीराच्या कोणत्याही भागाला प्रभावित करु शकतात, परंतु त्याच्या सर्वाधिक गोष्टी पोट म्हणजे उदराशी जोडलेले असतात  ।
म्हणजे अंतर्गलच्या एकूण गोष्टीत जवळजवळ ७५% गोष्टी पोटाशी संबंधित आहेत  ।
चालू असलेल्या लेखांध्ये आपण पोटाच्या अंतर्गलच्या संदर्भात चर्चा करु या  ।
अशाप्रकारच्या अंतर्गलचेसुद्धा मुख्य तीन प्रकार आहेत - मांडीचा सांधा क्षेत्राला प्रभावित करणारा वंक्षण अंतर्गल: नाभी क्षेत्राला प्रभावित करणारा, नाभी बहिःसरण आणि पोटाच्या शस्त्रक्रियेच्या जागेवर उगवणारा छेद अंतर्गल ।
वंक्षण अंतर्गल:  हा पोटाच्या आतील पृष्ठभागांवर वंक्षण नलिकेशी जोडून पुढे आलेला आहे  । म्हणून ह्याला वंक्षण अंतर्गल नाव दिले गेले आहे  ।
अंतर्गलचे जवळजवळ सगळ्याप्रकारच्या केसींमध्ये ह्याच केसी सर्वाधिक असतात  ।
असे मानले जाते की संपूर्ण लोकसंख्येचा जवळजवळ ५% भाग कधी ना कधी ह्या विकृतीचे शिकार अवश्य होतात  ।
वंक्षण अंतर्गलच्या उपचारासाठी केली जाणारी शस्त्रक्रिया सर्व साधारण आहे  ।
नाभी बहिःसरण उदराशी संबंधित असतो  ।
पोटाच्या संबंधित अंतर्गलच्या एकूण गोष्टींमध्ये जवळजवळ १० ते ३०% गोष्टी नाभी बहिःसरणाच्या असतात  ।
सर्वसाधारणपणे नाभी बहिःसरण जन्मजात ओबडधोबडपणामुळे होतो  ।
खरे म्हणजे, पोटाच्या पृष्ठभागचे एक छिद्र, जे की नाभी नाडीशी जोडलेले असते, नेहमी जन्माच्या आधी बंद होते  ।
काही गोष्टींमध्ये असे होत नाही, ज्यामुळे नाभी केंद्राजवळ अंतर्गल विकसित होतो  ।
जर ह्याप्रकारचे अंतर्गलचा आकार लहान म्हणजे अर्धा इंचापेक्षा कमी असेल तर तो साधारणपणे शिशूला दोन वर्षाचा होईपर्यंत आपोआप बंद होऊन जाते  ।
मोठ्या आकाराचे अंतर्गल, जे की स्वतः बंद होत नाहीत, त्यांच्या उपचारासाठी शस्त्रक्रिया आवश्यक असते  ।
ही शस्त्रक्रिया शिशूच्या दोन ते चार वर्ष वयाच्या आत केली जाते  । 
काही गोष्टीत पाहिले गेले आहे की पोटाचे सूराख जन्माबरोबरच बंद होते  ।
परंतु पोटाचा पृष्ठभाग इतर भागाच्या तुलनेत ते क्षेत्र खूप कमकुवत असते  ।
परिणामी, भविष्यात त्या ठिकाणी अंतर्गल विकसित होण्याची शक्यता जास्त असते  ।
छेद अंतर्गल एका मोठ्या लोकसंख्येला आपल्या वयाच्या कोणत्या ना कोणत्या पडावात पोटाच्या लहान-मोठ्या सर्जिकल प्रक्रियेतुन जावे लागते  ।
ह्या शस्त्रक्रियेमुळे पोटाच्या भिंतीमध्ये भेगा पडणे साधारण आहे  ।
हळू-हळू पोटाचा भेगावाला भाग कमकुवत होत जातो, आणि तिथे अंतर्गल विकसित होण्याचा धोका खूप वाढतो  ।
पोटाचे अंतर्गलच्या काही मामल्यामध्ये दोन ते दहा टक्के मामले अशाप्रकारचे असतात  ।
पोटाचा पृष्ठभाग कायम स्वरुपी कमकुवत असल्यामुळे शस्त्रक्रियेद्वारा अंतर्गल पुन्हा एकवेळा विकसित होण्याची शक्यता असते  ।
अंतर्गल होण्याच्या सर्व प्रमुख कारणांमध्ये एक आहे पोटाचा पृष्ठभाग कमकुवत होणे  ।
ही समस्या जन्मजात कारणांमुळे, वाढत्या वयानुसार, शस्त्रक्रियेच्या परिणामस्वरूप, गर्भावस्थाच्या दरम्यान पोटातील पेशींच्या खेचल्याने, स्थूलपणा कमी करण्यासाठी लवकर वजन कमी करणे, मारफॅन संलक्षणासारखे आजार इत्यादींमधून कोणत्याही एक किंवा अनेक कारणांमुळे होऊ शकतात  ।
पौरुषग्रंथि वृद्धि, स्त्रियांमध्ये गर्भाशयाची गाठ होणे, गर्भावस्था इत्यादी कारणांमुळेसुद्धा पोटाच्या आत अतिशय दबाव निर्माण होतो, ज्याच्यामुळे  पोटाच्या भिंती कमकुवत होऊन अंतर्गलचा धोका वाढतो  ।
अंतर्गलच्या लक्षणांना जाणून घेणे खूप सोपे आहे  ।
प्रभावित क्षेत्रात त्वचेच्या फुगीर भागाच्या परीक्षणा दरम्यान सूज किंवा फुगीर भाग पाहायला मिळतो  ।
प्रभावित क्षेत्रामध्ये वेदनांची तक्रारदेखील होऊ शकते  ।
वजन उचलण्याने, मूत्र त्याग किंवा शौचाच्या दरम्यान अधिक जोर लावल्याने सूज वाढते  ।
काही मामल्यात बराचकाळ उभे राहिल्याने किंवा खोकल्यानेसुद्धा सूज स्पष्टपणे दिसू लागते  ।
अंतर्गलमुळे होणार्याे वेदना खूप तीव्र असतात  ।
वेदनाची तीव्रता दिवस संपत येता-योता किंवा शारीरिक श्रमानंतर अधिक वाढली जाते  ।
अंतर्गलचे लक्षण ओळखणे कठीण नाही  ।
सर्वसाधारणपणे चिकित्सक रुग्णाद्वारे सांगितले गेलेले लक्षण, त्याच्या कुटुंबाचा इतिहास व त्याचे उरूमूल (ग्रांइन) , नाभी क्षेत्र इत्यादीच्या परीक्षणाने अंतर्गल होणे किंवा न होणे ह्याचा अंदाज लावतो  ।
अनुभवी व विशेषज्ञ डॉक्टरला ह्या रोगाचे निदानासाठी सर्वसाधारणपणे ह्याच्या शिवाय इतर कोणत्याही तपासणीची आवश्यकता पडत नाही  ।
जिथे आजारपणाचा तर्क लावणे कठीण आहे, तिथे अल्ट्रासाउंड स्कॅन किंवा क्ष-किरण करण्याचा सल्ला दिला जातो  ।
जलवृषण (हाइड्रोसिल) च्या शक्यतेला तपासण्यासाठी वरील चाचणी नेहमी आवश्यक असते  ।
अंतर्गलचा एकमात्र संभाव्य उपचार शस्त्रक्रिया आहे  ।
शस्त्रक्रियेद्वारच ह्या समस्येपासून सुटका मिळू शकते  ।
हर्निओप्लास्टीच्या नावाने प्रसिद्ध ही शस्त्रक्रिया लॅपरोस्कोपी , इंडोस्कोपी इत्यादीच्या मदतीने केली जाते  ।
काही गोष्टीमध्ये खुली शस्त्रक्रियासुद्धा केली जाते  ।
अंतर्गलच्या उपचारासाठी ह्या दिवसात शस्त्रक्रियेच्या ज्या प्रकाराला सर्वात जास्त उपयोगात आणले जात आहे ती शस्त्रक्रिया आहे लॅपरोस्कोपिक  ।
कमीतकमी इनवेजिव शस्त्रक्रिया झाल्यामुळे ह्याच्यात रुग्णाला २ ते ३ मिमी  । कापून शस्त्रक्रिया केली जाते  ।
परिणाम म्हणून रुग्ण शस्त्रक्रियेच्या काही तासानंतरच चालायला फिरायला लागतो  ।
शस्त्रक्रियेच्या दोन-तीन दिवसानंतरच तो सामान्य रुपाने काम करु लगतो आणि ५ ते ७ दिवसाच्या आत आपल्या नेहमीच्या कामाला लागू शकतात  ।
शस्त्रक्रियेच्या या पद्धतीनुसार, सूक्ष्म कॅमेरा लावलेले लॅपरोस्कोपला एका छोट्या नलिकेद्वारा अंतर्गल असलेल्या ठिकाणी नेले जाते  ।
कॅमेराच्या मदतीने चिकित्सकाला अंतर्गल व त्याच्या आजूबाजूच्या परिसराला चित्रफितीच्या पडद्यावर पाहायला मदत मिळते  ।
पोटाच्या आत प्रवेश केली गेलेली एक इतर नलिकेच्या सहाय्याने अंतर्गलची सुधारणा करतात  ।
पोटाच्या पृष्ठभागच्या मागील भागातून अंतर्गलची सुधारणा केली जाते  ।
अंतर्गलची क्षतिग्रस्त जागेवर शस्त्रक्रियेद्वारा एक जाळीदार धाग्यातील फटीला शिवले जाते  । आणि अशाप्रकारे समस्येपासून सुटका मिळते  ।
लॅपरोस्कोपीच्या (लेन्स लावलेली नळीच्या) मदतीने हर्निओप्लास्टी जवळजवळ पूर्णपणे सुरक्षित प्रक्रिया आहे  ।
हो, जवळजवळ दहा टक्के मामल्यात शस्त्रक्रियेच्यानंतर लहान-मोठे नविन आजार पाहायला मिळतात  ।
सर्वसाधारणपणे हर्निओप्लास्टीच्या दरम्यान शस्त्रक्रियावाल्या भागामध्ये संसर्ग, त्याच्या आजू-बाजूच्या रक्तवाहिन्या व स्नायूंना क्षतिग्रस्त होणे तसेच आजू-बाजूच्या स्थित अंगांना नुकसान पोहचणे इत्यादी धोका असतो  ।
अनुभवी चिकित्सकाच्या उपस्थिती जिथे ह्याचे धोक्याला कमीत-कमी करते, तिथे सर्व सुविधा संपन्न रुग्णालय गुंतागुंतीच्या स्थितीमध्ये त्यांच्यावर जास्त प्रशस्त पद्धतीने ताबा मिळवण्यास सक्षम असतात  ।
जसे की मी पहिले सांगितले, हर्निआचा एकमात्र संभाव्य उपचार शस्त्रक्रिया आहे आणि शस्त्रक्रियेची कमी चिरफाड पद्धतीनुसार हे पूर्णपणे सुरक्षित सुद्धा आहे  ।
परंतु शस्त्रक्रियेच्या भितीने किंवा हर्निआला कमी गंभीर समस्या मानणे पिडीतच्या जीवाला धोक्यात टाकू शकतात  ।
उल्लेखनीय आहे की हर्निआ एक अशी समस्या आहे जी 'स्वतः ठीक होत नाही’ आणि वेळेबरोबर वाढत जाते  ।
जर ह्याला असेच वाढू दिले तर नंतर शस्त्रक्रियेद्वारा ह्याच्या सुधारणेची अपेक्षा जास्त कठीण होते  ।
उपचार न करण्याच्या स्थितीमध्ये रक्तवाहिन्याचे दबणे व अवरुद्ध होण्यापासून रक्ताची अपूर्ति प्रभावित होते, विशेषकर वेन्स म्हणजे शिरांमध्ये, ज्याच्यानुसार इस्केमियाल नेफ्रोसिस(अपवृक्कता) आणि गॅंग्रीन ह्यासारखा गंभीर आजार होण्याचा धोका असतो  ।
हर्निआमुळे आतड्यांमध्ये अडथळा होण्याने त्याच्यात उपस्थित पदर्थांचा प्रवाह थांबला जातो  ।
परिणामी पकड , ओकणे , पाद निघणे , मल-उत्सर्जन सारखी क्रिया प्रभावित होऊ शकते आणि तात्काळ शस्त्रक्रिया आवश्यक होते  ।
काही मामल्यात अंतर्गलमुळे प्रभावित अंग किंवा त्याच्या आजू-बाजूच्या अंगाची कार्यक्षमता प्रभावित असते आणि इतर शारीरिक त्रास सुरु होतात  ।
उपचार न झाल्यामुळे अंतर्गलमुळे हाइड्रोसिल होण्याचा धोका असतो  । 
ह्यामुळे अंतर्गल झाल्यामुळे उशिर करु नका  ।
उशिराने न केवळ जीवाचा धोका वाढेल, तर शस्त्रक्रियेत तुलनात्मक दृष्टीने समस्यासुद्धा निर्माण होतील  ।
तुम्हाला काय माहिती आहे का जर तुम्ही आपल्या शरीराचा एक पौंड वजन कमी केले तर, त्याचा सरळ प्रभाव आपल्या कमरावर दिसून येतो  ।
ह्याच्यासाठी तुम्हाला जवळजवळ ३५०० उष्मांक कमी किंवा जाळावे लागेल  ।
काय तुम्हाला ही खूप जास्त वाटत आहे का?
पण खरे तर हेच आहे की उष्मांक शरीरात आपल्या विचारापेक्षासुद्धा जास्त गतीने वाढते  ।
ह्या हिसाबाने ७ दिवसात एक पौंड वजन कमी करण्यासाठी तुम्हाला ५०० ऊष्मांक कमी करण्याची गरज आहे  ।
सोपा उपाय हा आहे की ह्या प्रमाणाला दोन भागात वाटून घ्या   ।
म्हणजे २५० कॅलरी तुम्ही खाण्यापिण्यामधून कमी करा आणि उरलेली २५० ऊष्मांक व्यायाम करुन  । 
ह्यामुळे आम्ही इथे एक आहारासंबंधी योजना देत आहोत, ज्याच्यावर अंमल करुन तुम्ही रोजच्या खाण्यापिण्यामधून मिळणारा ऊष्मांक सहजपणे कमी करु शकतो  ।
अशाचप्रकारे व्यायामाचे असे उपायसुद्धा सांगितले जात आहेत, जे तुमचे काम खूप सोपे करतील  ।
तुम्हाला केवळ एवढेच करायचे आहे की इथे दिलेल्या खाण्यापिण्याच्या रकान्यातील कोणतेही दोन उपाय तसेच व्यायामाच्या रकान्यातील एक उपायावर रोज अंमल करा  ।
अशाप्रकारे सात दिवसानंतर तुम्ही ३५०० उष्मांक कमी केलेली असेल  ।
काय तुम्हाला एका आठवड्यात तुमचे २ पौंड वजन कमी करायचे आहे?
मग तर तुम्ही रोज खाण्यापिण्याच्या रकान्यातील चार उपाय आणि व्यायाम २ रकान्यातील रोज ५०० उष्मांक जाळणार्या  विकल्पांना निवडा  ।
अशाप्रकारे तुम्ही ७ दिवसात ७००० उष्मांक म्हणजे २ पौंड वजन कमी करु शकतात  ।