आयुर्वेदात सांगितलेल्या काही महत्वाच्या वनौषधी व त्याचे कार्य
| प्रकार | कार्य | वनौषधी | |
| 1. | चैतन्य आणणारी वनौषधी | आयुवृध्दी व जीवनीय | जेष्ठमध किंवा मुत्र |
| 2. | वजन वाढवणारी वनौषधी | वजन वाढविते व पेशींची निर्मिती | अश्वगंधा |
| 3. | वजन कमी करणारी वनौषधी | चरबी/मेद कमी करते | हळद काळी मिरी दारूहळद गुग्गुळ |
| 4. | जखम बरी करणारी वनौषधी | जखमा लवकर भरणे बऱ्या करणे | मंत्रिष्ठा हळद कुमाठी |
| 5. | पाचन करणारी वनौषधी | भुक वाढविणे | सुंठ काळी मिरी कुमाठी |
| 6. | टॉनिक्स | ताकद वाढविणारी वनौषधे | अश्वगंधा शतावरी |
| 7. | कांती तजेलदार करणारी वनस्पती | चंदन हळद मंजिष्ठा | |
| 8. | घशाला उपयोगी वनौषधी | घसादुखी व आवाज सुधारणे | काळामनूका हळद जेष्ठमध |
| 9. | ह्रुदया साठी टॉनिक्स | हृदयाचे बल वाढविणारे | डाळिंब आंबा अर्जुन |
| 10. | त्वचारोगासाठी उपयोगी वनौषधी | त्वचेचे रोग बरे करणे | हळद आवळा |
| 11. | त्वचारोगासाठी उपयोगी वनौषधी | त्वचेच्या सुटणाच्या कंडा पासुन आराम देणे | कडुनिंबाची साल दारूहळद जेष्ठमध |
| 12. | कृमिघ्न | जंत कृमींचा नाश करणे | सुपारी भोपळ्याच्या बिया विडंग |
| 13. | विषघ्न | विष प्रभाव कमी करणे | हळद चंदन |
| 14. | स्तन्थ वाढविणारे | मातेचे दुध वाढविणे | शतावरी कमळाच्या बिया |
| 15. | स्तन्थ शोधक | मातेचे दुध स्वच्छ करणे | आले गुडची |
| 16. | शुक्रजंतु वाढविणारे | शुक्रजंतु वाढविणे | अश्वगंधा शतावरी कमळाच्या बिया |
| 17. | शुक्रजंतु शुध्द करणारी | शुक्रजंतु शुध्द करणे | कुष्ठा वाळा |
| 18. | घाम येण्यासाठी उपचार पध्दती | सहज घाम सुटण्यास मदत होते | एरंडाचे साल बार्ली तीळ काळे चणे मुग |
| 19. | वमन | वमन ओकारी कमी करणे | मध जेष्ठमध |
| 20. | रेचक | आतडी साफ करणे व त्यांचे स्वरूप कायम करण्यास उपयोगी | काळामनुका त्रिफळा आवळा |
| 21. | बस्ती | नैसर्गिक रेचक | पिंपळी वाचा मध |
| 22. | तैल बस्ती | तेल वापरणे | गोक्षरू इत्यादी |
| 23. | नाकपुडया साफ करणे | मानेवरील भागातील कु कमी करण्यास उपयोगी | काली मिरी पिंपळी मस्टर्ड |
| 24. | उचक्या थांबविणे | उचक्या लगेच थांबवितात | पिंपळी नारळाची जाळलेली साल |
वजन कमी करणारी वनौषधी चरबी/मेद कमी करते हळद काळी मिरी दारूहळद गुग्गुळ kashi vaprychi ani kitidiwas ani kiti vela gaychi
ReplyDelete