Loan is demon

लोन एक भस्मासूर! loan is demon

'झिरो पर्सेंट लोन' अर्थात शून्य व्याज दर योजना. शून्य टक्के व्याजदर हा वरवर दिसतो तसा नाही तर तो कर्जाच्या अनावश्यक विळख्यात अडकविणारा ठरतो. त्यामुळे त्याला भस्मासुराची उपमा देणे योग्य ठरेल. विषयाचे गांर्भीय लक्षात घेता या विषयी विस्तृत माहिती जाणून घेऊ.


मोबाइलपासून कारपर्यंत सर्वकाही शून्य टक्के व्याजदरात... बस या आणि घेऊन जा आणि आपणही सुवर्णसंधी म्हणून लगेच धाव घेतो. पण आपल्याला शून्य टक्के व्याजदरावर वस्तू देणे त्यांना कसे परवडते, हा विचारही आपल्या मनाला शिवत नाही. व्यापार करायचा सोडून हे समाजसेवा का करत आहेत का? त्या शून्य दराच्या मोहात आपण आपसूक सापडतो खरे तर व्याजाची एकूण रक्कम त्या वस्तूच्या किमतीतच समाविष्ट केलेली असते. परंतु आपण मूळ किंमत आणि मासिक हप्त्यावर शून्य व्याजदराने वस्तू घेताना तिची विक्रेत्याने ठरवलेली किंमत याचे गणित न करता त्यांच्या शून्य व्याजदराच्या गळाला बरोबर लागतो. नसलेली गरज उत्पन्न करणे आणि मग त्या गरजेची पूर्तता करण्यासाठी पर्याय देणे हा त्या मागचा महत्त्वाचा उद्देश असतो.

मूळत: भारतीय लोक हे भोगवादी नाहीत. आपला भर अजूनही खर्चापेक्षा बचतीवर अधिक असतो. अमेरिकेत नेमके याच्या उलट आहे. तिथे एक रुपया कमवणारा सातत्याने सव्वा रुपया खर्च करतो. त्यामुळे या पंचवीस पैशाच्या सततच्या कर्जाच्या बोझ्यामुळे परिस्थिती हाताबाहेर जाते. २००९ ची मंदी जी अमेर‌िकेत आली त्याची मूळ कारणे त्यांच्या सवयीत होती. पण भारतात त्याची तितकी झळ जाणवली नाही. दुसऱ्या देशात राहणाऱ्या भारतीयांनासुद्धा ती सोसता आली. बचत करण्याच्या आणि गरजेपुरते खर्च करण्याच्या भारतीयांच्या सवयीमुळे हे शक्य झालं.

पण नेमकी भारतीयांची हीच वृत्ती कंपन्यांनी बरोबर हेरली आणि ही वृत्ती काढल्याशिवाय आपले प्रॉडक्ट चालणार नाही हे ओळखले आणि या शून्य व्याजदराच्या योजना आणून गरज निर्माण केली. पण त्यामुळे लोक आता त्या जाळ्यात अलगद अडकतात.

आपल्या घरातील टीव्ही किंवा फ्रिज कोणत्याही तक्रारीविना चालत असेल, तरीही शेजाऱ्यांनी घेतला. म्हणून किंवा प्रतिष्ठेचं म्हणून आणि मुख्य म्हणजे झिरो पर्सेंट इंट्रेस्टवर आणि झिरो डाऊन पेमेंटवर मिळतो आहे म्हणून गरज नसताना आपण तो त्वरित घरी घेऊन येतो.

'स्टँडर्ड ऑफ लिव्हिंग' ही एक नवी संकल्पना मल्टीनॅशनल कंपन्यांनी येथे रुजवली आणि ती सांभाळताना कर्ज काढावं लागलं तरी काढा आम्ही देतो. पण तो खोटा डोलारा सांभाळा. या अशा जीवनशैलीमुळे माणूस कर्जाच्या पाशात कसा अडकत जातो ते कळतचं नाही. पगाराच्या ५० ते ६० टक्के पैसा हा अशा हप्त्यातच जातो असे लोक मी बघितले आहेत आणि मुख्य म्हणजे ज्या वस्तूची तशी फारशी आवश्यकता नसते त्यात तो जात असतो. ज्याची उत्पादकता पण नसते. तुम्ही घर अथवा स्थावर मालमत्ता खरेदी केली आणि त्यासाठी हे हप्ते चालले तर ते वेगळं आहे. कारण दुसरी संपत्ती तुम्ही त्यातून निर्माण करता आहात.

तसेच उठसूठ क्रेडिट कार्डवर खरेदीची सवय सुद्धा आज वाढीस लागते आहे. ती वेळीच आवरती घ्यायला हवी. आपातकालीन स्थितीत क्रेडिट कार्ड संजीवनी आहे. पण गरज नसताना वापरल्यास सावकारी पाशाचा अनुभव येऊ शकतो. कारसाठीही कर्ज घेताना रोजच्या पेट्रोलचा खर्च व मेंटेनन्स हे पकडून कर्जाचा किती हप्ता परवडू शकतो हे गणित आधीच जरूर मांडायला हवे.

कर्ज घेणे ही पुष्कळदा अपरिहार्यता असते. गरज असते. त्यावेळेस ते घेणे उचितच आहे. पण बाकी वेळेस वस्तू खरेदीसाठी कर्ज घेताना थोडा विचार करा, की आपल्याला खरचं याची गरज आहे का? आपलं मन आपल्याला खरं उत्तर देत असतं. फक्त ते ऐकण्याची आपली तयारी हवी. असे केल्यास आपल्या कर्ज हे मानसिक ताण न होता संपत्ती उभारण्याचं एक साधन होऊ शकतं.